Albanië staat nog maar net op de toeristenkaart. Hoewel de kuststeden een groot aantal luxe resorts hebben en steeds meer mensen deze regio bezoeken, is de toeristische sector van Albanië niets vergeleken met de buurlanden.
Vóór de pandemie trok het land slechts ongeveer 6,4 miljoen bezoekers per jaar , vergeleken met Griekenland en Kroatië, die respectievelijk 34 miljoen en 19 miljoen bezoekers ontvingen .
Het toerisme in Albanië is tussen 2018 en 2019 met 8% gestegen. Van 2014 tot 2019 is het aantal toeristen met 67% gestegen, van 3,6 naar 6,4 miljoen.
Dat is een enorme stijging in korte tijd.
En sindsdien is het toerisme alleen maar gegroeid. In 2022 telde Albanië 7,5 miljoen bezoekers. (Griekenland daarentegen trok bijna 30 miljoen bezoekers!)
Mijn reizen door het land maakten alles maar al te duidelijk: Albanië wordt het volgende Kroatië . Op dezelfde manier waarop het toerisme Kroatië definieert, zal het ook Albanië definiëren.
Waarom?
Om te beginnen is de backpackerscene stevig verankerd in Albanië. Er zijn veel hostels en backpackers noemen het vaak een bestemming die je moet bezoeken, omdat het mooi en goedkoop is. (Backpackers houden van goedkope bestemmingen.)
En het massatoerisme volgt altijd de backpackers.
Hoewel Albanië voor de meeste niet-Europeanen nog steeds een ‘rare’ plek is om te bezoeken, heeft COVID daar verandering in gebracht, vooral voor Amerikanen. Albanië was een van de weinige landen die slechts een korte lockdown kende, en daarom stroomden veel Amerikanen daarheen met visa voor een jaar lang om op afstand te werken tijdens de pandemie.
Overal in het land wijzen tekenen op een toeristische toekomst die wordt ontsierd door onduurzaamheid. Terwijl we spraken met touroperators, hosteleigenaren, journalisten en willekeurige mensen, was er voortdurend de zorg dat de Albanese regering niet de vooruitziende blik en transparantie had om om te gaan met wat ze allemaal wisten dat er zou komen: een explosie van toeristen.
Veel hiervan houdt verband met de geschiedenis van Albanië. Het is een jonge democratie, die de communistische en postcommunistische jaren nog steeds van zich afschudt. De jaren negentig en begin jaren 2000 waren turbulente tijden, en corruptie is nog steeds wijdverbreid. Er vinden enorme ontwikkelingsprojecten plaats in Tirana die duidelijk een front vormen voor het witwassen van geld – veel gebouwen verrijzen en in weinig daarvan wonen mensen.
Veel journalisten vertelden me dat de regering nog steeds wraak neemt op degenen die zich uitspreken door ervoor te zorgen dat familieleden hun baan verliezen (of, als je een buitenlander bent, door deportatie), wat velen van hen er natuurlijk van weerhoudt zich uit te spreken.
Er zijn eigenlijk maar twee premiers geweest sinds de val van het communisme (en de huidige heeft zojuist op verdachte gronden de herverkiezing gewonnen). Er is ook nooit een waarheids- en verzoeningscommissie geweest, en velen die deel uitmaakten van het oude regime zitten nog steeds in de regering.
Wat betreft de slechte planning: er is momenteel ook een snelwegproject in Gjirokaster dat een deel van de oude stad zal slopen, en valleien worden onder water gezet voor elektriciteit zonder enige milieubeoordeling.
Gezien het zwaar ondergefinancierde bureau voor toerisme (dat niet eens duurzaamheid als een van zijn belangrijkste pijlers heeft), alle corruptie en de ongecontroleerde ontwikkeling, maak ik me zorgen.
In mijn gesprekken met de lokale bevolking lijkt er weinig hoop te zijn dat de huidige regering veel zal doen om het overtoerisme te stoppen . Ik heb geprobeerd contact op te nemen met het Albanese bureau voor toerisme voor citaten en opmerkingen over dit bericht, maar mijn verzoeken bleven onbeantwoord.)
Je hoeft Sarande alleen maar te beschouwen als een voorbeeld van te veel toerisme en te weinig infrastructuur om dit aan te kunnen. Het strand bestaat uit hotels en resorts van begin tot eind, met ligstoelen van muur tot muur; de baai is gevuld met boten; en de wegen zijn altijd verstopt. Elke centimeter natuur wordt geclaimd voor zaken. Het is gratis voor iedereen. (Zoals je kunt raden, vond ik mijn tijd daar niet leuk.)
Dus wat moet een reiziger doen?
Hoewel ik weet dat ik hier een beetje tegen het koor preek over duurzaam toerisme, kan consumentenactie een enorme impact hebben op de richting die een land dat net voet aan de grond heeft gekregen in het toerisme, inslaat.
Zoals het gezegde luidt: het is moeilijk om een paard halverwege de race te wisselen. Nadat de toeristische infrastructuur is opgebouwd en er een economie omheen is gebouwd, is het moeilijk om deze om te schakelen naar een duurzaam model. Er zijn te veel gevestigde belangen die zich tegen verandering verzetten. Je hoeft alleen maar te zien hoe moeilijk het was voor Dubrovnik , Amsterdam, Thailand, IJsland en talloze andere plaatsen om te veranderen.
Door de pandemie konden al die plaatsen worden gereset. Nu het toerisme gesloten was, konden ze weer opengaan en helemaal opnieuw beginnen. Veel bestemmingen maakten gebruik van de afwezigheid van toeristen om duurzaamheidsplannen te bedenken en hun bestemmingsmarketing te heroverwegen (het valt nog te bezien of de zaken in de praktijk zullen veranderen).
Als reizigers kunnen we veel doen om ervoor te zorgen dat we de gevolgen van overtoerisme verminderen. Wij kunnen ervoor zorgen dat het toerisme zich in de goede richting ontwikkelt.
Begunstig exploitanten/hotels/hostels die het milieu bevorderen (u kunt ze een e-mail sturen voordat u boekt als hun website niet veel informatie bevat). Vermijd milieuvernietigende tours. Geef feedback aan exploitanten en hotels die hen ertoe aanzetten duurzamer te worden. Vermijd een verblijf in grote resorts (deze hebben een grote impact op het milieu).
Hoe meer feedback je kunt geven, hoe meer mensen zullen veranderen. (Een ‘hotspot voor ecotoerisme’ worden is immers goede marketing en betekent nog betere bedrijfsmarges.)
Want in Albanië wordt succes altijd gekopieerd. Albanezen hebben de mentaliteit van “als het al werkt, laten we daar dan gewoon meer van doen.” In Gjirokaster zijn er bijvoorbeeld vier hostels. Drie kopieerden het origineel, Stone City, qua ontwerp en aanbod.
Maak daar dus gebruik van om een duurzamere toekomst mogelijk te maken. Laat de Albanezen zien dat u “goed toerisme” wilt door de hierboven genoemde dingen te doen.
Hier zijn twee bedrijven die duurzaam toerisme in Albanië ondersteunen:
- Bescherming en behoud van de natuurlijke omgeving in Albanië (NGO)
- Ecotour Albanië (reisorganisatie)
Neem voordat u vertrekt contact met hen op voor informatie en een lijst met hulpmiddelen die u kunnen helpen bij het nemen van duurzame en milieuvriendelijke toeristische beslissingen.
Albanië bevindt zich op een kritiek moment. Het begint populair te worden, maar is nog steeds een beetje buiten de radar van de meeste mensen. Wanneer de toeristische cijfers een bepaald punt bereiken, kan het land de massamarktroute kiezen, of de duurzame maar toch lucratieve route (mensen zullen een premie betalen om zich goed te voelen over het groen worden).
Op dit moment kan het in Albanië beide kanten op gaan.
Met zijn prachtige kustlijn, majestueuze bergen en (huidige) goedkope prijzen wordt Albanië the next big thing. Het schrift hangt aan de muur. Het wordt de volgende ‘it’-plek. We kunnen de toeristische sector een duwtje in de goede richting geven en het land helpen veel van de valkuilen van het toerisme te vermijden – maar alleen als wij consumenten daar om vragen.
